HET (GEBREK AAN) GELUK VAN…

Het (gebrek aan) geluk van de wetenschap

Een openbare publicatie in het Science tijdschrift in het begin van dit jaar leidde tot een polemische discussie in de wetenschappelijke gemeenschap. Geleid door onderzoekers van de John Hopkins Bloomberg School of Public Health, concludeert dat het merendeel van de kankergevallen toegeschreven kan worden aan “een gebrek aan geluk” (om precies te zijn wordt de term “bad luck” gebruikt in het wetenschappelijk tijdschrift).

Kanker wordt veroorzaakt door een mutatie in een cel die zich onordelijk begint te vermenigvuldigen. De onderzoekers vonden een verband tussen de hoeveelheid celdeling er in een weefsel plaatsvinden en de mogelijkheid voor dat weefsel om kanker te ontwikkelen. Nadat zij geen patroon of redenen konden vinden voor de gebeurtenis waarom deze mutaties meer plaatsvonden in sommige weefsels dan in andere weefsels, concludeerden zij dat het een kwestie van “gebrek aan geluk”, oftewel, “pech” was.

Ik dacht dat de gehele wetenschappelijke gemeenschap hier wat over te zeggen zou hebben, verafschuwd met het gebruik van het woord “geluk” in een wetenschappelijk artikel en ik wachtte een tijdje af om de gevolgen te zien. Er was inderdaad sprake van polemiek, maar meer om de conclusie van de media dat het nutteloos was om kanker te voorkomen.

De wetenschappers zetten vraagtekens bij de methodes, berekeningen en interpretaties van de onderzoekers. De auteurs beloofden om de resultaten duidelijker te maken, zodat de mensen niet zouden denken dat zij niet meer voor hun gezondheid hoefden te zorgen. Maar niets werd er gevraagd of gezegd over het onderwerp “geluk”.

Dit is niets nieuws. Over ditzelfde onderwerp schreef, in 2004, de vermaarde fysioloog Richard Doll, één van de mensen die in de jaren ’60 het verband tussen sigaretten en longkanker ontdekte, een artikel in het blad The International Journal of Epidimiology de volgende zin:

“Als een individu die hieraan blootgesteld werd wel of niet kanker zal ontwikkelen is, in grote mate, een kwestie van geluk; pech als de verscheidene noodzakelijke transformaties plaatsvinden in dezelfde stamcel terwijl er verschillende en duizenden van dit soort cellen zo’n risico lopen, en geluk wanneer dat niet gebeurt.”

Ben je nou serieus? Cellen die pechvogels zijn?! En dan willen zij dat ik geloof dat wat zij beweren de “absolute waarheid” is. Zowel pech als geluk komen van dezelfde bron. Dit concept ontstond toen de mensen, omdat zij bepaalde gebeurtenissen niet konden verklaren dat toeschreven aan een onbekende kracht die verantwoordelijk was voor gebeurtenissen die ogenschijnlijk willekeurig zijn. Deze kracht werd geluk genoemd en diende als inspiratie voor de schepping van verschillende heidense godheden, zoals de Romeinse Fortuna en de Griekse Tyche. De wetenschappers van onze tijd doen dus precies hetzelfde als de religieuzen vroeger deden.

De mensen geloven dat de antwoorden die de wetenschap biedt onherroepelijke waarheden zijn, ook al zijn ze gewikkeld in concepten die een beetje onbetrouwbaar zijn. De moderne wetenschappelijke gedachten beschouwen processen die zij niet kunnen begrijpen als willekeurig. Maar vreemd genoeg verafschuwen zij elke vermelding van een superieur intelligent Wezen dat verantwoordelijk is voor de schepping van het universum, zij beweren dat mensen het idee van God hebben verzonnen om dingen te verklaren die zij niet goed kunnen begrijpen… Wacht eens even, is dat niet precies hetzelfde wat wetenschappers doen met “geluk”?

Wat is per slot van rekening beter? Proberen te begrijpen wat er zit tussen hemel en aarde (ook al wijkt het af van ons begrip) of de gebeurtenis wijten aan een toevalligheid en onze ogen sluiten voor hetgeen wij niet begrijpen? Hoeveel verkeerde conclusies zijn er wel niet getrokken op basis van toeval? Veel echte ontdekkingen worden niet gemaakt omdat de wetenschap een oogje dichtknijpt voor wat het niet wil zien.

Wat is het verschil tussen een toevallige kracht en specifieke maar onbekende kracht? En wat nou als dat artikel in plaats van “gebrek aan geluk” “demoon” zou zeggen, zou dat artikel dan nog in een wetenschappelijk blad geplaatst worden? Stel u zich voor dat u in een seculier blad zou lezen: “Het merendeel van kankergevallen wordt veroorzaakt door demonen”. En als dat artikel naar het Science blad gestuurd zou worden? Waarschijnlijk zou het afgekeurd worden op grond van dat het “niet wetenschappelijk is”…

Wanneer u geen reden kunt vinden voor een bepaalde gebeurtenis, houdt dat dan in dat die reden niet bestaat of dat u het simpelweg niet kent? De gebeurtenis wijten aan toeval houdt in dat u niet wilt toegeven dat het u ontbreekt aan voldoende kennis over fundamentele kwesties, zoals, de ogenschijnlijke toevalligheid van mutaties in stamcellen. Zijn die echt toevallig? Als het afhangt van de offers van de wetenschap en de “geluksgodinnen” zullen wij het nooit weten.

Met dank aan: Vanessa Lampert


Elke zondag om 09.00uur & 12.00uur (ook om 18.00uur).
Adres: Neumanpad # 26
Paramaribo - Centrum
Tel. : +597 88 37 764